Een situationship beëindigen is op zichzelf al een pittige emotionele strijd. Geen labels of duidelijke afspraken. Maar wél de intimiteit, de ‘we kijken wel waar het heen gaat’-gesprekken en een half vaste plek voor je tandenborstel in zijn badkamer. En als het dan voorbij is, blijft er vaak geen gebroken relatie over, maar een gapend gat van verwarring. Geen break-up of duidelijke closure, alleen honderden gedachtes over wat jullie nu eigenlijk voorstelden. En als het al niet pijnlijk genoeg was, is er nog iets wat het echt ondraaglijk maakt: de ‘situationswitch‘.

De ‘situationswitch‘: de harde reset die je niet zag aankomen

De ‘situationswitch‘ is een wrede herschrijving van jullie gezamenlijke herinneringen. Dat klinkt een beetje dramatisch, maar dat is het eigenlijk ook. Plotseling doet hij alsof het allemaal nooit zo diep ging. Alsof jij het allemaal zwaarder maakte dan het was. Het is alsof iemand je herinneringen komt ophalen en ze herschrijft in zijn voordeel. Waar hij eerst nog zei dat jij zijn thuis was, zegt hij nu dat je dat verkeerd hebt begrepen.

▼ scroll verder ▼

Zoals psycholoog en podcast-host Naomi Bernstein uitlegt aan Cosmopolitan: “Ik geloof dat de ‘situationswitch‘ een schoolvoorbeeld is van een psychologisch fenomeen dat ‘cognitieve dissonantie’ heet.” Ze legt uit dat mensen hun gedrag in lijn willen brengen met hun eigen overtuigingen. En als het niet matcht? Dan herschrijven ze liever hun gevoelens dan dat ze moeten erkennen dat ze iemand pijn doen.

Hij wil je niet kwetsen – maar vooral zichzelf niet

“Hij wil je geen pijn doen, absoluut. Maar vooral wil hij niet degene zijn die het doet – degene die verantwoordelijk is voor de pijn die hij veroorzaakt”, zegt Bernstein. In plaats van eerlijk te zeggen dat hij wél gevoelens had, maar dat ze zijn veranderd, kiest hij voor de makkelijke uitweg: hij doet alsof jij het allemaal verkeerd hebt geïnterpreteerd.

Het is een vorm van gaslighting die je tegelijkertijd doet twijfelen aan jezelf én boos maakt tot op het bot. Jij herinnert je die avond nog glashelder: hoe hij je vasthield in bed, hoe hij je aankeek alsof je meer was dan zomaar iemand. En nu zegt hij doodleuk dat je dat verzonnen hebt? Dat komt gewoon megahard aan…

De pijn zit hem in wat hij wegneemt

Het ergste van alles? Niet eens dat hij je hart brak. Niet dat hij je verwachtingen niet waarmaakte. Nee, wat écht blijft steken is dat hij het verleden van je probeert af te nemen. Alsof jij die gesprekken, die momenten, die stiltes vol betekenis zelf hebt ingevuld.

Je voelt je gedwongen om de hele geschiedenis opnieuw af te spelen, op zoek naar het moment waarop jij zogenaamd té veel ging voelen. Maar hoe meer je zoekt, hoe meer je beseft: je hebt niets verkeerd gedaan. Hij was er zelf bij. Door jouw gevoelens te ontkennen neemt hij niet alleen de toekomst van je af, maar ook je verleden…

Was hij een meester-manipulator? Of gewoon laf?

Misschien was hij nooit zo verliefd als jij dacht. Misschien voelde hij het even wél, maar werd het te echt. Of wellicht wilde hij iemand zijn die hij niet bleek te zijn. Maar wat je ook gelooft, onthoud dit: de ‘situationswitch’ is niet jouw schuld. Het is een verdediging, een mechanisme of een vlucht. Niet dat dat het minder pijnlijk maakt, maar ergens wellicht toch als troost kan bieden.

En al voelt het alsof jij je aanstelt of te gevoelig bent – dat doe en ben je niet. Wat jullie hadden was echt, hoe kort of vaag ook. Jij mag rouwen en boos zijn. Daarbij: je hoeft je niet te verantwoorden voor een verlies dat niemand anders zo lijkt te zien, maar dat voor jou alles was.

Dus wat nu?

Laat hem de geschiedenis herschrijven als hij dat moet doen om zichzelf gerust te stellen. Maar laat hem jouw waarheid niet afpakken! Jij was er en weet wat je voelde. En op een dag, als het stof is neergedaald, zal je het terugzien voor wat het écht was: niet jouw waanzin, maar gewoon zijn onvermogen.

Lees ook: Waarom steeds meer mensen daten zonder label (en wat we daarvan kunnen leren)