Gezond, maar machteloos: dít zeggen meest recente cijfers over fysieke en mentale welzijn Nederland

We lijken gezonder dan ooit. Minder mensen roken, we slaan vaker een drankje over en bijna de helft van de volwassenen beweegt voldoende. Volgens de Gezondheidsmonitor 2024 zouden we dus tevreden moeten zijn. Maar onder die positieve cijfers over onze fysieke gezondheid borrelt iets anders: een groeiend gevoel van machteloosheid. Wat zegt het eigenlijk, dat we fysiek gezonder zijn, maar mentaal steeds vaker de grip verliezen?

De Gezondheidsmonitor 2024

Volgens de Gezondheidsmonitor 2024 (een samenwerking tussen de GGD’s , het RIVM en het CBS) hebben steeds minder mensen hebben nog zin in een sigaret. Slechts 16% van de volwassenen rookte in 2024 nog, een lichte daling ten opzichte van twee jaar geleden. Hoewel dat klinkt als goed nieuws, maakt de sigaret nu juist plaats voor een vape.

Het aantal mensen dat vapes gebruikt is namelijk verdubbeld, voornamelijk onder jongeren. En dat is zorgelijk, want hoewel de vape door sommigen als ‘onschuldig’ wordt gezien, is het gewoon een nieuwe verslavende ingang naar precies hetzelfde probleem. “Nog steeds roken veel mensen, met grote gevolgen voor hun gezondheid. Verder ingrijpen is nodig. We moeten voorkomen dat de sigaret wordt ingeruild voor de vape: die is verslavend en schadelijk, zeker voor jongeren”, zegt directeur GGD GHOR Nederland Ton Coenen. 

Ook met alcoholgebruik lijkt het de goede kant op te gaan. Een op de vijf Nederlanders drinkt helemaal niet meer, en bijna de helft houdt zich keurig aan de officiële richtlijn: maximaal één glas per dag.

Vrouwen zijn daarin opvallend braaf – of wijs – met 54% die zich eraan houdt. Mannen blijven daarentegen achter op 35%. “Wat in ieder geval zo is, is dat er biologische verschillen zijn die maken dat de invloed van alcohol anders is. Vrouwen raken over het algemeen van dezelfde hoeveelheid alcohol 20 tot 30 procent sterker onder invloed dan mannen. Vrouwen worden dus sneller dronken dan mannen.”

Het artikel gaat verder onder de video.

Gezondheid in lijf en hoofd

74% van de mensen geeft ook aan zich écht gezond te voelen. Maar daar staat wel wat tegenover. Want wat zeggen die gezonde cijfers als bijna 77% van de Nederlanders het gevoel heeft geen regie over het eigen leven te hebben? Een stijgend aantal mensen voelt zich machteloos – alsof het leven hen overkomt in plaats van andersom. En dat gevoel neemt al sinds 2016 langzaam, maar gestaagd toe.

Je vraagt je misschien af hoe dit nu precies kan. De Gezondheidsmonitor heeft hier nog geen duidelijke verklaring voor. De onderzoekers wijzen voorzichtig naar geopolitieke spanningen, klimaatproblemen en sociale druk. Maar de echt concrete antwoorden blijven voor nu nog even uit.

Lees ook: Slimme tech voor een betere gezondheid: van slaapapps tot slimme sieraden