Emancipatie of gaan we achteruit? Steeds minder vrouwen ontvangen alimentatie

Steeds minder vrouwen ontvangen alimentatie – dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. En als ze het al krijgen, is het bedrag vaak lager dan voorheen. Terwijl vrouwen harder werken, betere banen hebben en meer verdienen, lijkt dat in de praktijk ook te betekenen: minder recht op financiële steun na een scheiding. Hoewel het klinkt als een mooie vooruitgang, is het in de werkelijkheid niet altijd zo simpel…

Steeds minder vrouwen ontvangen alimentatie

Volgens de cijfers van het CBS kreeg in 2011 nog 18,4 procent van de gescheiden vrouwen alimentatie. In 2023 was dat teruggelopen naar slechts 12,5 procent. Het gemiddelde bedrag dat vrouwen ontvangen, daalde ook – van 841 euro naar 700 euro per maand. En dat terwijl de kosten van boodschappen, huur en kinderopvang bepaald niet omlaag zijn gegaan.

Mannen betalen ook minder: in 2011 gemiddeld 669 euro per maand, in 2023 was dat nog maar 581 euro. Ook het percentage mannen dat überhaupt alimentatie betaalt, daalde flink: van ruim 22 procent naar iets meer dan 14 procent.

“De economische zelfstandigheid van vrouwen is toegenomen. Meer vrouwen hebben werk en ze verdienen er meer mee. Ze hebben niet alleen vaker een baan, maar het zijn ook betere banen. Dan kan het zijn dat je minder recht op partneralimentatie hebt”, zegt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS.

Goed nieuws met een bittere nasmaak

Dat vrouwen minder afhankelijk zijn geworden van hun ex is natuurlijk goed nieuws. In 2011 maakte alimentatie nog bijna een kwart van het bruto-inkomen van gescheiden huishoudens uit. In 2023 was dat gedaald naar 15 procent. Vrouwen verdienen dus méér zelf, en zijn minder afhankelijk van financiële hulp.

Maar eerlijk is eerlijk: er zit ook een scherpe kant aan deze ontwikkelingen. Want niet elke vrouw stapt een huwelijk uit met een goedbetaalde baan of een stevig vangnet. Zeker als er kinderen in het spel zijn, kan het financiële gat tussen partners na een scheiding alsnog gigantisch zijn.

Financiële gelijkheid of juridische onbalans?

De cijfers laten een vooruitgang zien, maar ook een groeiende ongelijkheid na de breuk. Want hoewel vrouwen vaker werken, blijkt uit onderzoek dat zij na een scheiding nog steeds gemiddeld 20% aan inkomen verliezen. En voor mannen blijft dat vrijwel gelijk óf stijgt het zelfs. Alimentatie was juist bedoeld om het verschil in inkomen na een scheiding een beetje recht te trekken. Maar als dat wegvalt, blijft die kloof gewoon bestaan.

De CBS-cijfers voelen misschien als een overwinning op gebied van emancipatie, maar het zou ook zomaar kunnen dat vrouwen steeds vaker door het juridische ijs zakken. Minder alimentatie klinkt misschien als een teken van zelfstandigheid, maar voor sommige vrouwen voelt het vooral als het verliezen van iets waar ze eigenlijk gewoon recht op hadden.

Alimentatie wordt een luxe

Een scheiding draait al lang niet meer om wie ‘schuld’ heeft. Maar de nasleep – financieel én emotioneel – blijft vooral voor vrouwen buitensporig groot. Als de rechter dan zegt: “U verdient goed, dus u krijgt niets meer van uw ex”, voelt dat misschien logisch op papier, maar bitter in de praktijk.

Steeds minder vrouwen ontvangen alimentatie en daarmee lijkt de emancipatie vooruitgegaan. Maar dat betekent niet dat financiële rechtvaardigheid overbodig is geworden. Misschien is het tijd dat we alimentatie opnieuw gaan bekijken – niet als een liefdadigheidje, maar als een realistische correctie op nog altijd scheve verhoudingen.

Lees ook: Scheiden zonder drama? Veel stellen doen het met een scheidingscoach